ครม.รับทราบการศึกษา ตั้ง อปท.รูปแบบพิเศษ “นครแม่สอด” ส่งเสริมการค้าชายแดน

ครม.รับทราบการศึกษา ตั้ง อปท.รูปแบบพิเศษ “นครแม่สอด” ส่งเสริมการค้าชายแดน ตามข้อเสนอ กรรมาธิการท้องถิ่น วุฒิสภา และ อดีตนายกเทศมนตรีนครแม่สอด

เมื่อวันที่ 25 พฤษภาคม 2564 ในที่ประชุม คณะรัฐมนตรี(ครม.) วันนี้ มีมติรับทราบผลการพิจารณารายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การจัดตั้งเทศบาลนครแม่สอดเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ “นครแม่สอด” ของคณะกรรมาธิการการปกครองท้องถิ่น วุฒิสภา โดย พล.อ.เลิศรัตน์ รัตนวาณิช ประธาน คณะกรรมาธิการปกครองส่วนท้องถิ่น วุฒิสภา ตามที่สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี (สปน.) เสนอและแจ้งให้สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภาทราบต่อไป โดยข้อเสนอเรื่องนี้ เป็นไปตามการผลักดันข้อเสนอของนายเทอดเกียรติ ชินสรนันท์ อดีตนายกเทศมนตรีนครแม่สอด จังหวัดตาก ที่ได้มีการผลักดัน มากกว่า 10 ปี โดยร่วมกับทุกภาคส่วนทั้งภาครัฐและภาคเอกชน คณะกรรมการร่วมภาครัฐและเอกชน (กรอ.)จังหวัดตาก และ กกร. ตาก ผลักดันอย่างต่อเนื่อง

ทั้งนี้เดิม ข้อ 1 สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภาได้เสนอรายงานการพิจารณาศึกษา เรื่อง การจัดตั้งเทศบาลนครแม่สอดเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ “นครแม่สอด” ของคณะกรรมาธิการการปกครองท้องถิ่น มาเพื่อดำเนินการ โดยคณะกรรมาธิการฯ ได้มีข้อเสนอแนะ ดังนี้

1.1 การจัดตั้งองค์การปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ “นครแม่สอด” โดยควบรวมเทศบาลนครแม่สอดกับเทศบาลตำบลท่าสายลวด ยังมีความจำเป็นและเหมาะสม เนื่องจากเทศบาลนครแม่สอดเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจที่สำคัญ มีลักษณะพิเศษหรือลักษณะเฉพาะ เป็นเมืองการค้าชายแดนแห่งแรกของประเทศไทย เป็นพื้นที่สำคัญที่มีการค้าขายของสองประเทศที่มีอาณาเขตติดต่อกัน คือ อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก กับเมืองเมียวดี สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา มีการค้าชายแดน การแลกเปลี่ยนสินค้าและบริการ การนำเข้าและส่งออก

ดังนั้น การยกฐานะเทศบาลนครแม่สอดเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ จึงมีความเหมาะสมอย่างยิ่งในสถานการณ์ปัจจุบัน เพื่อส่งเสริมให้เกิดการขยายตัวทางการค้า การลงทุนอุตสาหกรรม การเกษตร และบริการ จึงเห็นควรสนับสนุนให้จัดตั้งเทศบาลนครแม่สอดเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ อันจะเป็นประโยชน์ในการพัฒนาเชิงพื้นที่ทั้งด้านเศรษฐกิจและสังคมในภาพรวมต่อไป เพื่อตอบสนองความต้องการของประชาชน และสามารถจัดทำบริการสาธารณะและกิจกรรมสาธารณะได้อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อให้มีหน้าที่และอำนาจหน้าที่จะสามารถแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็ว รวมทั้งปัญหาการบังคับใช้กฎหมายที่ไม่สามารถครอบคลุมรอบด้าน และปัญหาด้านรายได้ที่ยังส่งผลกระทบในวงกว้างอย่างมาก

1.2 นอกจากนี้ การยกฐานะเทศบาลนครแม่สอดให้เป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษยังมีความจำเป็นเพื่อทำหน้าที่รองรับการจัดตั้งเขตพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษตาก ซึ่งปัจจุบันถือได้ว่าเทศบาลนครแม่สอดเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจที่สำคัญ มีความพร้อมและศักยภาพมากที่สุดในการทำหน้าที่ แต่โดยที่คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 13 มกราคม 2558 ให้ชะลอการเสนอร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการนครแม่สอด พ.ศ. …. จึงทำให้การดำเนินการยกฐานะเทศบาลนครแม่สอดเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษต้องหยุดชะงักลง

ข้อ 2 นายวิษณุ เครืองาม รองนายกรัฐมนตรี สั่งและปฏิบัติราชการแทนนายกรัฐมนตรี พิจารณาแล้วมีคำสั่งให้ สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี (สปน.) เป็นหน่วยงานหลักรับรายงานพร้อมข้อเสนอแนะของคณะกรรมาธิการฯ ไปพิจารณาร่วมกับกระทรวงมหาดไทย (มท.) สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อพิจารณาศึกษาแนวทางและความเหมาะสมของรายงานพร้อมข้อเสนอแนะดังกล่าว และสรุปผลการพิจารณาหรือผลการดำเนินการเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าวในภาพรวม แล้วส่งให้สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีภายใน 30 วัน นับแต่วันที่ได้รับแจ้งคำสั่งเพื่อนำเสนอคณะรัฐมนตรีต่อไป

ต่อมา สำนักงานปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี (สปน.)ได้ประชุมหารือร่วมกับหน่วยงานตามข้อ 2. ซึ่งที่ประชุมเห็นด้วยกับข้อเสนอแนะของคณะกรรมาธิการฯ สรุปได้ดังนี้ ประเด็นที่ 1 ความสอดคล้องกับร่างแผนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2563 – 2565 และแผนปฏิบัติการกำหนดขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2563 – 2565 และยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี พ.ศ. 2560 – 2580

ผลการพิจารณาศึกษา ร่างแผนการกระจายอำนาจฯ และแผนปฏิบัติการฯ ได้กำหนดยุทธศาสตร์และแนวทางการกระจายอำนาจ ยุทธศาสตร์ที่ 1 การพัฒนาการกระจายอำนาจ การเพิ่มประสิทธิภาพ และยกระดับการจัดทำบริการสาธารณะและกิจกรรมสาธารณะให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยส่งเสริมให้มีการกระจายอำนาจเพิ่มมากขึ้นในพื้นที่ที่มีลักษณะพิเศษเฉพาะ และพัฒนาองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีความพร้อมและศักยภาพเป็นองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ ดังนั้น ร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการนครแม่สอด พ.ศ. …. จึงสอดคล้องกับร่างแผนการกระจายอำนาจฯ และแผนปฏิบัติการฯ แล้ว การจัดตั้ง “นครแม่สอด” สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี พ.ศ. 2561 – 2580 และระเบียบสำนักนายกรัฐมนตรีว่าด้วยการพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ พ.ศ. 2564 ในเรื่องการปรับสมดุลและพัฒนาระบบบริหารจัดการภาครัฐ และการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

ประเด็นที่ 2 ความสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ผลการพิจารณาศึกษา ร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการนครแม่สอด พ.ศ. …. ไม่สอดคล้องกับรัฐธรรมนูญปี 2560 เนื่องจากได้ยกร่าง พ.ร.บ. ดังกล่าวในขณะที่รัฐธรรมนูญปี 2550 มีผลใช้บังคับ ส่งผลให้เนื้อหาและข้อกฎหมายบางส่วนไม่สอดคล้องกับรัฐธรรมนูญปี 2560 และกระบวนการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคมและประชาชนในพื้นที่ในการเสนอความต้องการให้จัดตั้ง “นครแม่สอด” สอดคล้องกับความเห็นของ มท. เกี่ยวกับการจัดตั้งองค์กรปกครองท้องถิ่นรูปแบบพิเศษ ที่ต้องคำนึงถึงเจตนารมณ์ของประชาชนในท้องถิ่นตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญปี 2560 มาตรา 249 ซึ่ง มท. ได้มอบหมายให้ จ.ตาก ดำเนินการสำรวจเจตนารมณ์ของประชาชนในพื้นที่เกี่ยวกับการจัดตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษดังกล่าวแล้ว

ประเด็นที่ 3 ปัจจัยอื่นที่เกี่ยวข้อง ผลการพิจารณาศึกษา การจัดตั้งองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นรูปแบบพิเศษที่เหมาะสมมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องต้องนำมาประกอบการพิจารณา เช่น การแก้ไขปรับปรุงกฎหมายต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ที่มารายได้ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ตลอดจนโครงสร้างอำนาจหน้าที่เพื่อให้สามารถจัดบริการสาธารณะได้อย่างมีประสิทธิภาพ

รายงานข่าวแจ้งว่า พล.อ.เลิศรัตน์ รัตนวาณิช ประธาน คณะกรรมาธิการปกครองส่วนท้องถิ่น วุฒิสภา พร้อมคณะ ได้เคยเดินทางลงตรวจสอบพื้นที่ ในช่วงที่นายเทอดเกียรติ ชินสรนันท์ เป็นนายกเทศมนตรีนครแม่สอด ในสมัยนั้น เพื่อศึกษาข้อมูล ด้านต่างๆ ในการผลักดันท้องถิ่นรูปแบบพิเศษนครแม่สอด